De voorbeelden van leiders die worstelen met verandering zijn legio. Veel leiders kiezen er voor hard door te werken met alle gevolgen voor hun persoonlijk leven én voor de teams waaraan ze leiding geven.
Waarom het vaak misgaat als als leiders veranderingen inzetten, komt omdat ze niet goed door hebben met wat voor uitdaging we te maken hebben. Ze pakken ze vaak aan als een bekend technisch probleem en proberen ze dan met een eerder gebruikte “quick fix” of standaardtechniek op te lossen zonder goed onder ogen te zien waar het echt om gaat. Maar als ze vertrouwen op de bekende technische oplossing lukt het kennelijk niet.
Dat komt omdat veel uitdagingen niet met standaardoplossingen aan te pakken zijn. Daarvoor zijn ze te verschillend en te nieuw, ze liggen in onbekend terrein. Daarom noemen we ze “adaptieve” uitdagingen. Dit soort uitdagingen kun je alleen aangaan als je bereid bent ook zelf een mentale ontwikkeling door te maken, je mindset te veranderen. Het gaat niet alleen om het probleem zelf, maar ook om de persoon die voor het probleem staat.
En het is hier dat een van onze meest verschanste mechanismen de kop opsteekt, de automatische piloot. We willen hem niet uitzetten en zijn er zelfs op uit om hem in stand te houden, omdat hij zo diep verbonden is met onze reactie op inspanning, ongemak, nieuwe informatie of lastige situaties. Dat mechanisme stelt zich ten doel onze veiligheid te maximaliseren om onze angst onder controle te houden. De kracht ervan is dat het diepgaand inwerkt op onze gevoelens en ervaringen, het mobiliseert onze angst voor verandering. Het maakt dat we graag willen vasthouden aan het veilige, bestaande en het onveilige, nieuwe liefst wegdrukken. En juist als we het nog onbekende terrein van adaptieve veranderingen betreden, werkt dat mechanisme nog sterker. Want daar is de angst voor verandering, waarbij we zelf mee moeten veranderen nog groter. De automatische piloot krijgt er een stevige extra impuls door.
En het is precies hier dat mindfulness beoefening leiders het best kan helpen: door mentale veerkracht te ontwikkelen en een onverschrokken tegenwoordigheid van geest toe te staan. De situatie radicaal eerlijk onder ogen zien, is de eerste stap naar verandering!